Cykl miesiączkowy

Cykl miesiączkowy jest powszechnie kojarzony z comiesięcznym krwawieniem. Miesiączka jest częścią całego cyklu, który trwa około 28 dni i obejmuje także pozostałe etapy zmian zachodzących w organizmie kobiety. Chociaż przyjmowana jest średnia 28 dni, to kilkudniowe odchylenia nie stanowią powodu do niepokoju i zdarzają sie dość często. Cykl miesiączkowy polega na nieustannych zmianach poziomu hormonów, takich jak estrogeny, progesteron, hormon fikulotropowy oraz leteinizujący. Ich poziom jest inny na różnych etapach cyklu miesiączkowego, co ma wpływ na wygląd, a także na samopoczucie kobiety. Rozregulowanie cyklu może wynikać z wielu czynników, takich jak stres, dieta, zmiany stężenia hormonów lub choroby np. zespół policystycznych jajników.

Cykl miesiączkowy występuje u kobiet dojrzałych płciowo i ma na celu przygotowanie narządów rodnych do zajścia w ciąże. Podczas jego trwania zostaje przebudowana błona śluzowa macicy, zachodzą zmiany w środowisku pochwy, zmienia się temperatura ciała i gruczoły piersiowe. Za prawidłowy przebieg cyklu odpowiedzialny jest układ neuro-hormonalny.

Cykl miesiączkowy dzieli się na cztery fazy. Za początek cyklu miesiączkowego przymuje się pierwszy dzień krwawienia, ostatni dzień cyklu przypada na dzień przed kolejną menstruacją. W trakcie cyklu miesiączkowego występuje od 10 do 18 dni płodnych, podczas których najłatwiej zajść w ciążę. W trakcie pierwszej oraz drugiej fazy występują także dni określane jako okres bezpłodności względnej. Przed menstruacją występuje także okres bezpłodności bezwzględnej. Kobiety, które mają regularny cykl miesiączkowy, mogą rozpoznać fazę cyklu poprzez obserwację swojego ciała. W przypadku cykli nieregularnych jest to trudniejsze i mozna wtedy używać np. testów owulacyjnych.

Menstruacja

Pierwszą fazą cyklu miesiączkowego jest menstruacja, która trwa około 3-5 dni. W jej trakcie wydziela się mieszanka krwi z fragmentami tkanek. W trakcie menstruacji większość kobiet traci około 30 ml krwi, a wpływ na nią mogą mieć np. przyjmowane leki. Razem z krwią wydalona jest błona śluzowa macicy. U niektórych kobiet menstruacja powoduje dolegliwości takie jak bóle krzyża, bóle brzucha, złe samopoczucie czy zaburzenia snu. Czasami te dolegliwości są na tyle nasilone, że utrudniają normalne funkcjonowanie i wymagają konsultacji lekarskiej.

Faza folikularna

Po zakończeniu menstruacji rozpoczyna się kolejny etap – faza wzrostu pęcherzyka jajnikowego – który zaczyna się około 6 dnia cyklu miesiączkowego. W tym czasie jeden z pęcherzyków znajdujących się w jajniku przekształca się w pęcherzyk dominujący. Pod wpływem estrogenów i FSH pęcherzyk przechodzi proces dojrzewania. Na tym etapie ma miejsce wzrost błony śluzowej macicy, a nabłonek pochwy rogowacieje. Wyższy poziom estrogenów ma również pozytywny wpływ na wygląd włosów kobiety, jej cerę oraz samopoczucie. Około trzech dni przed owulacją zaczynają się dni płodne.

Owulacja

Na tym etapie poziom estrogenów jest najwyższy, a błona śluzowa jest w pełni dojrzała. Owulacja ma miejsce między 13, a 15 dniem cyklu miesiączkowego. W tym momencie przysadka mózgowa jest odpowiedzialna za wyrzut hormonów FSH oraz LH, które sprawiają, że pęcherzyk pęka i uwalniana jest komórka jajowa. Trafia ona do jajowodu, w którym może zostać zapłodniona. Podczas tego etapu śluz w szyjce macicy jest rzadszy oraz ma bardziej zasadowy odczyn, co znacznie zwiększa przeżywalność plemników.

Faza lutealna

Na tym etapie komórka jajowa zmienia się w ciałko żółte. Wydzielany jest progesteron, którego zadaniem jest przebudowa endometrium. W przypadku, gdy nie nastąpiło zapłodnienie, ciałko żółte przemienia się w ciałko białawe. Na tym etapie następuje zmniejszenie stężenia hormonów. Pojawiają się skurcze tętniczek spiralnych, od których rozpoczyna się menstruacja. Błona śluzowa szyjki macicy robi się grubsza, dochodzi także do rozrostu oraz obrzęku piersi, który u niektórych kobiet jest bolesny. Organizm zatrzymuje więcej wody, spada także przemiana materii stąd część kobiet może zgłaszać pogorszenie samopoczucia.